Κέντρο Ανατολικών Σπουδών

Σύμφωνα με δημοσίευμα της ισραηλινής εφημερίδας Haaretz, το Ισραήλ φέρεται να πρόσφερε 20$ εκατ. στη Τουρκία ως αποζημίωση για τα θύματα του «Mavı Marmara».  Η εφημερίδα επικαλείται δυτικούς διπλωμάτες, οι οποίοι ενημερώθηκαν σχετικά με την διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Σύμφωνα με τα όσα υποστήριξαν οι διπλωμάτες στην Haaretz, οι αρχικές απαιτήσεις της Τουρκίας ήταν 30$ εκατ., ενώ το Ισραήλ ήταν διατεθειμένο να δώσει 15$ εκατ. Οι αξιωματούχοι που εμπλέκονται στις διαπραγματεύσεις αρνήθηκαν να επιβεβαιώσουν την είδηση, χωρίς ωστόσο να την διαψεύδουν. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι το Ισραήλ δεν αναμένει να υπάρξει κάποια συμφωνία των δύο πλευρών πριν τις δημοτικές εκλογές στην Τουρκία, οι οποίες θα διεξαχθούν στις 30 Μαρτίου. Αυτό γιατί ο Τούρκος Πρωθυπουργός R.T. Erdoğan πιστεύει πως ένας ενδεχόμενος συμβιβασμός με το Ισραήλ πριν τις κρίσιμες αυτές εκλογές θα τον πλήξει πολιτικά. Υπενθυμίζεται πως τον περασμένο Δεκέμβριο η Τουρκία προσκάλεσε εκ νέου το Ισραήλ να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη και στις διαπραγματεύσεις των δύο χωρών, ενώ και ο Bülent Arınç, αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης, δήλωσε την ίδια περίοδο πως οι δύο πλευρές δεν έχουν φτάσει ακόμα σε συμφωνία.

Ειρήνη Χριστοδουλάκη

Στροφή προς τη Ρωσία έκανε η Παλαιστινιακή Αρχή υπο τον Μαχμούντ Αμπάς. Σε συνάντηση μεταξύ των Αμπάς, Μεντβέντεφ και Πούτιν έγινε σαφής η νέα στρατηγική της Παλαιστινιακής Αρχής, η οποία αφήνει στο παρελθόν τις προσπάθειες για εξεύρεση ειρηνικής λύσης στο Παλαιστινιακό με τους Ισραηλινούς και τις ΗΠΑ να επιδιώκουν πλέον την πλήρη υποστήριξη της Ρωσίας για ίδρυση Παλαιστινιακού κράτους. Επιπλέον, όπως μετέδωσε το πρακτορείο ITAR-TASS, οι δύο πλευρές ήρθαν σε συμφωνία για ένα τεράστιο έργο ύψους ενός δισεκατομμυρίου δολλαρίων που αφορά στο φυσικό αέριο στη περιοχή της Γάζας και το οποίο θα αναλάβει η Gazprom,  έργο που θα αποτελέσει την αρχή μιας ευρύτερης συνεργασίας μεταξύ των δύο μερών στο τομέα της ενέργειας. Οι εξελίξεις αυτές, όπως γίνεται σαφές, αμφισβητούν τις ΗΠΑ ως μοναδική ειρηνευτική δύναμη στη περιοχή και δημιουργούν ιδιαίτερη ανησυχία στο Ισραήλ, το οποίο εκτός απο την ισχυροποίηση των διαπραγματευτικών ικανοτήτων των Παλαιστινίων βλέπει τη Ρωσία, σε συνέχεια του ενδιαφέροντος που μεχρι τώρα δείχνει για τη Μέση Ανατολή,να εισέρχεται δυναμικά και στο θέμα της Παλαιστίνης, αναγνωρίζοντας τη Παλαιστινιακή Αρχή ως ανεξάρτητη εθνική οντότητα, ικανή να συνάψει τέτοιου είδους ενεργειακές συμφωνίες. Πρόκειται για μία εξέλιξη που ξάφνιασε τους Νετανιάχου και Κέρι, η οποία δημιουργεί νέα δεδομένα στην ήδη ρευστή περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Γιώργος Καζαντζής

Κατά τη διάρκεια του περασμένου χρόνου μπορούμε να παρατηρήσουμε την απομυθοποίηση του “Τουρκικού μοντέλου” στα μάτια των αράβων σύμφωνα με έρευνες του  Τουρκικού Ιδρύματος Οικονομικών και Κοινωνικών Σπουδών (TESEV). Η οικονομία της Τουρκίας, το δημοκρατικό καθεστώς της και η ιδιαίτερη σύζευξη της κοσμικής φύσης με τη Μουσουλμάνική ιδιότητα που τη χαρακτήριζε, αποτελούσε πηγή έμπνευσης και στόχο για τη πλειονότητα του αραβικού κόσμου.  Ωστόσο λανθασμένες κινήσεις στο εξωτερικό (Αίγυπτος και Συρία) και στο εσωτερικό (αντιμετώπιση διαδηλώσεων στο Gezi) από τη κυβέρνηση του AKP έχουν κλονίσει την εικόνα της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή.  Η πολιτική των “μηδενικώνπροβλημάτων με τους γείτονες” του Ερντογάν προς το παρόν δεν φαίνεται εφικτή ως προς την Αίγυπτο και τις Χώρες του Κόλπου, γεγονός που παράλληλα με τις αναταράξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας, έχει πλήξει και τον τουρισμό από τις χώρες αυτές και κατ’ επέκτασην την τουρκική οικονομία. Το μόνο που βοηθάει την εικόνα της Τουρκίας στις αραβικές κοινωνίες είναι ίσως οι τουρκικές τηλεοπτικές σειρές, ιδιαίτερα δημοφιλείς στη περιοχή και αποτελεσματικό εργαλείο (ήπιας) πολιτικής ισχύος και επιρροής.

Νικόλας Μελαχροινούδης

Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας επιβεβαίωσε την εφαρμογή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ανακοίνωσε πως η δράση του Ιράν στον αντιδραστήρα βαρέως ύδατος στο Αράκ έχει σταματήσει, όπως επίσης και ο εμπλουτισμός κατά 20% του ουρανίου, του οποίου τα αποθέματα είναι αρκετά για τα επόμενα 5 χρόνια, όπως δήλωσε ο επικεφαλής του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν. Ως αποτέλεσμα εγκρίθηκε η μερική άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν από ΕΕ και ΗΠΑ, όπως προβλέπει η Ενδιάμεση Συμφωνία και η διακοπή της αμερικανικής προσπάθειας περιορισμού των εξαγωγών ιρανικού αργού πετρελαίου. Ο δρόμος για την επαναπροσέγγιση των σχέσεων ΗΠΑ – Ιράν είναι ξανά ανοικτός.

Η διάσκεψη Γενεύη ΙΙ για την ειρήνη στην Μέση Ανατολή, που θα πραγματοποιηθεί στις 22 Ιανουαρίου, θα λάβει χώρα σε ένα πλαίσιο, όπου ο βάναυσος εμφύλιος στην Συρία έχει αφήσει κατ’ εκτίμηση 130.000 νεκρούς, 2,3 εκατομμύρια ανθρώπους που έχουν προσφύγει σε γειτονικές χώρες και κάπου περισσότερους από 4 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένους. Ο Λίβανος έχει λάβει περισσότερους από 800.000 πρόσφυγες από τη Συρία. Στην Ιορδανία και την Τουρκία εισήλθαν περίπου μισό εκατομμύριο, ενώ στο Ιράκ περισσότερους από 200.000 και στην Αίγυπτο σχεδόν 150.000. Τα στοιχεία αυτά, ως αποτέλεσμα τριών ετών εμφυλίου πολέμου, είναι απλά απαράδεκτα.

Αυτό που φαινόταν σαν μια νέα φάση των Αραβικών επαναστάσεων στις αρχές του 2011, έχει μετατραπεί στην χειρότερη σύγκρουση μέχρι στιγμής αυτού του αιώνα. Εν τω μεταξύ, η διεθνής κοινότητα είναι καταστροφικά διχασμένη. Από την έναρξη των εχθροπραξιών, ο Πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ – Άσαντ έχει την υποστήριξη της Ρωσίας. Αλλά, ενώ η Ρωσία ανέπτυξε μια στρατηγική, που από την αρχή υπήρξε συνεκτική και σαφώς καθορισμένη, η Δύση δεν έχει αναπτύξει κάποια παρόμοια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέμειναν διστακτικές στο να εφαρμόσουν σαφείς στόχους όσον αφορά στη σύγκρουση. Αυτή η αμφιταλάντευση έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη θέση που έλαβε η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και το Κατάρ, που έχουν υποστηρίξει σθεναρά τη σουνιτική αντιπολίτευση του Άσαντ, το σιίτικό Ιράν και ο Λιβανέζος πληρεξούσιος του, η Χεζμπολάχ, έχουν την ίδια αποφασιστικότητα στην υποστήριξη του καθεστώτος.

Συνέχεια ανάγνωση→